1ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Ομάδας Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Study Group on Sraffian Economics
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Από τη Διαμάχη για το Κεφάλαιο του 1960
στην Ελλάδα της Virtual Πτώχευσης του 2010
ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ
Study Group on Sraffian Economics
&
ΠΜΣ στην Οικονομική Επιστήμη
Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
11 & 12 Απριλίου 2019, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα ΙΙ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Πέμπτη 11 Απριλίου 2019
17:00-17:30
Εγγραφές
17:30-18:00
Χαιρετισμοί
Καθηγήτρια Ισμήνη Κριάρη, Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου
Καθηγητής Βασίλης Κέφης, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Οικονομίας & Δημόσιας Διοίκησης
Αναπληρωτής Καθηγήτρια Πολυξένη Παπαδάκη, Πρόεδρος του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης
Αναπληρωτής Καθηγητής Γιώργος Πετράκος, Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ στην Οικονομική Επιστήμη
Καθηγητής Θεόδωρος Μαριόλης, Διευθυντής της Ομάδας Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
1η Συνεδρία
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ PIERO SRAFFA ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Πρόεδρος
Βασίλης Κέφης
18:00-18:10
Γιάννης Σταματούδης (ΠΜΣ στην Οικονομική Επιστήμη – Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Βιογραφικά Στοιχεία για τον Piero Sraffa
Περιεκτική έκθεση εργο-βιογραφικών στοιχείων για τον Piero Sraffa.
18:10-18:40
Απόστολος Οικονομίδης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο), Χαράλαμπος Οικονομίδης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Το Σύστημα Τιμών του Piero Sraffa
Αντικείμενο της εισήγησης είναι: (i) το βασικό σύστημα προσδιορισμού των εμπορευματικών τιμών και της κατανομής του κοινωνικού εισοδήματος του Piero Sraffa, και (ii) των σχέσεών του με το σύστημα τιμών του WassilyLeontief. Ειδικότερα, δείχνεται, καταρχάς, πώς το σύστημα τιμών του Sraffa δύναται να εξαχθεί βάσει εκείνου του Leontief, το οποίο δομείται μέσω του Πίνακα Εισροών-Εκροών. Εν συνέχεια, προσδιορίζονται οι βαθμοί ελευθερίας του σραφφαϊανού συστήματος τιμών και οι τρόποι διά των οποίων αυτό καθίσταται προσδιορισμένο. Τέλος, αντιπαραβάλλονται οι εναλλακτικοί σραφφαϊανοί τρόποι προσδιορισμού του συστήματος, με τον τρόπο προσδιορισμού που πρότειναν, για τη μακροχρόνια περίοδο, οι Κλασικοί οικονομολόγοι και ο Karl Marx.
18:40-19:10
Δέσποινα Κεσπέρη (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Η Θετική Κριτική του Piero Sraffa στις Θεμελιώδεις Προτάσεις της Νεοκλασικής Θεωρίας
Εκκινώντας από ένα μονο-τομεακό σύστημα απλής (single) παραγωγής, ομοιογενούς εργασίας και ομοιογενούς και «εύπλαστου» κεφαλαίου, εξάγονται τα θεμελιώδη θεωρήματα της Νεοκλασικής Θεωρίας της «οριακής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής». Εν συνεχεία, βάσει της Σραφφαϊανής Θεωρίας, αποδεικνύεται ότι αυτά τα θεωρήματα δεν έχουν γενική ισχύ στα πλαίσια ρεαλιστικότερων υποθέσεων και υποδειγμάτων. Ως εκ τούτου, εντοπίζονται τα εγγενή προβλήματα της Νεοκλασικής Θεωρίας και, ταυτοχρόνως, αναδεικνύεται η θετική συμβολή των Σραφφαϊανών Οικονομικών στην οικονομική επιστήμη.
19:10-19:40
Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Το Δεύτερο Κύμα της Σραφφαϊανής Κριτικής Υπέρβασης
Μετά τη Διαμάχη για τη Θεωρία του Κεφαλαίου της δεκαετίας του 1960, η Σραφφαϊανή Κριτική Θεωρία άνοιξε ένα νέο κύκλο βασικών ζητημάτων Πολιτικής Οικονομίας και Οικονομικής Πολιτικής, ο οποίος βρίσκεται, έως σήμερα, σε ανέλιξη: Διεθνικό εμπόριο, «Μετασχηματισμός» εργασιακών αξιών σε τιμές, Τιμές-τεχνολογία-κατανομή εισοδήματος, Νόμος κίνησης του ποσοστού κέρδους, Συμπαραγωγή, Ενεργός ζήτηση και υποαπασχόληση κεφαλαίου. Στην παρούσα εισήγηση συνοψίζονται τα σχετικά κομβικά ευρήματα της Σραφφαϊανής Πολιτικής Οικονομίας και οι συνέπειές τους για την αποδόμηση της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας.
19:40-19:55
Διάλειμμα
2η Συνεδρία
ΤΙΜΕΣ, ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΕΣ, ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
Πρόεδρος
Χαράλαμπος Οικονομίδης
19:55-20:25
Γιώργος Σώκλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΔΔ – ΕΑΠ, και ΟΜΣΟ)
Η Εμπειρική Αστοχία της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας
Μετά τη συμβολή του Piero Sraffa, το 1960, έγινε θεωρητικά δεκτό ότι όλες οι θεμελιώδεις προτάσεις της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας είτε δεν έχουν γενική ισχύ είτε είναι πλήρως ασύστατες. Ωστόσο, από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα εκπονήθηκε πλήθος εμπειρικών μελετών, οι οποίες υποστήριξαν ότι οι αιτιάσεις της Σραφφαϊανής Πολιτικής Οικονομίας δεν είναι, κατά κανόνα, εμπειρικά παρατηρήσιμες και, επομένως, ότι είναι βάσιμη η παράβλεψη της Σραφφαϊανής Κριτικής, για τις ανάγκες εμπειρικών μελετών και αναλύσεων. Αντιθέτως, το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα ευρήματα εμπειρικών μελετών, τις οποίες έχει εκπονήσει η Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών κατά την τελευταία δεκαετία, βάσει των οποίων καθίσταται ανυπόστατη και η υποτιθέμενη «Εμπειρική Ισχύς» της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας.
20:25-20:55
Νικόλαος Ντεμίρογλου (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Από τον John Maynard Keynes στον Piero Sraffa: Κατασκευή και Διερεύνηση των Πολλαπλασιαστών Προϊόντων, Απασχολήσεων, και Εισαγωγών
Η παρούσα εισήγηση επεκτείνει τον Κεϋνσιανό Πολλαπλασιαστή αυτόνομων δαπανών σε πολυτομεακά υποδείγματα. Μεταξύ αυτών των επεκτάσεων, εστιάζει στο Σραφφαϊανό Πολλαπλασιαστή, ο οποίος συνιστά την πλέον γενική μορφή πολλαπλασιαστή προϊόντων, απασχολήσεων και εισαγωγών. Ειδικότερα, πρόκειται για πολλαπλασιαστή-μήτρα, τα στοιχεία της οποίας εξαρτώνται, κατά ιδιαιτέρως πολύπλοκο τρόπο, από: (i) τις τεχνικές συνθήκες παραγωγής, (ii) την κατανομή του κοινωνικού εισοδήματος, (iii) τις ροπές προς αποταμίευση ανά είδος κοινωνικού εισοδήματος, και (iv) τις συνθέσεις της κατανάλωσης, των αυτόνομων δαπανών, και των εισαγωγών της οικονομίας. O Σραφφαϊανός Πολλαπλασιαστής αποτελεί εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την ανάλυση της οικονομικής συγκυρίας και τη χάραξη οικονομικής πολιτικής σε διακλαδικό επίπεδο και σε βραχυ-μεσο-χρόνια κλίμακα.
20:55-21:25
Νικόλαος Ροδουσάκης (ΚΕΠΕ, και ΟΜΣΟ)
Γενικεύσεις του Υποδείγματος Θηρευτή-Θηράµατος του Richard M. Goodwin μέσω της Συνάρτησης Επενδύσεων Bhaduri-Marglin
Στο υπόδειγμα «Θηρευτή-Θηράματος» του R. M. Goodwin ενυπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής σειράς οικονομικά λελογισμένων υποθέσεων, οι οποίες αφενός επαυξάνουν το βαθμό ρεαλισμού του υποδείγματος και αφετέρου επηρεάζουν τη δυναμική του συμπεριφορά. Η παρούσα εισήγηση εστιάζει σε γενικεύσεις βάσει της συνάρτησης ζήτησης επενδύσεων Bhaduri-Marglin. Η διερεύνηση αποδεικνύει ότι αυτές οι γενικεύσεις αποτελούν εκείνο το συστημικό πλαίσιο ανάλυσης, όπου η πολυπλοκότητα των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στην κατανομή εισοδήματος, στην επισώρευση κεφαλαίου και στην ενεργό ζήτηση αναδεικνύεται σε όλες της τις διαστάσεις. Ως εκ τούτου, (i) συνιστούν βασικά εργαλεία ερμηνείας και μελέτης των «οικονομιών της αγοράς», και (ii) προσφέρουν στέρεη βάση συγκρότησης ενός νέου υποδείγματος, το οποίο πραγματεύεται τις προαναφερθείσες αλληλεπιδράσεις υπό το πρίσμα της συμβολής του Piero Sraffa.
Παρασκευή 12 Απριλίου 2019
3η Συνεδρία
ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ, ΚΥΚΛΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ
Πρόεδρος
Γιώργος Σώκλης
10:00-10:30
Δέσποινα Κεσπέρη (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Η Πολιτεία του Πλάτωνα και ο Ρικαρδιανός Νόμος του Συγκριτικού Πλεονεκτήματος
Η παρούσα εισήγηση αποτελεί ανασκόπηση της οικονομικής διάρθρωσης της Πόλης, όπως αυτή αναπτύσσεται διαλεκτικά στην πλατωνική Πολιτεία. Εστιάζει στις διαδικασίες καταμερισμού-συνδυασμού των εργασιών, και μεταστοιχείωσης της αυτάρκους Πόλης σε ανοικτό οικονομικό σύστημα. Έτσι, διερευνάται το εάν ο Πλάτων είχε ήδη ανακαλύψει το ρικαρδιανό Νόμο του Συγκριτικού Πλεονεκτήματος.
10:30-11:00
Νικόλαος Ροδουσάκης (ΚΕΠΕ, και ΟΜΣΟ)
Πολυτομεακά Υποδείγματα à la Goodwin-Sraffa: Θεωρητική και Εμπειρική Διερεύνηση
Ο R. M. Goodwin ήταν ο πρώτος που επέτυχε, στα μέσα της δεκαετίας του 1960, να απεικονίσει, μέσω ενός συνεκτικού υποδείγματος «Θηρευτή-Θηράματος», το μηχανισμό αυτο-κίνησης του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, τον οποίο είχαν εντοπίσει οι Κλασικοί οικονομολόγοι και, ιδίως, ο Karl Marx. Αυτός ο μηχανισμός συνίσταται σε αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στην κατανομή του εισοδήματος, στην επισώρευση του κεφαλαίου, στο βαθμό απασχόλησης του εργατικού δυναμικού, και στην τεχνολογική μεταβολή. Η παρούσα εισήγηση συγκροτεί θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση των επεκτάσεων του υποδείγματος Goodwin σε πολυτομεακά συστήματα ετερογενούς κεφαλαίου à la Sraffa. Η ανάλυση καταλήγει στον προσδιορισμό: (i) πολύπλοκων δυναμικών συμπεριφορών, οι οποίες ανάγονται στην ύπαρξη αλληλεξαρτήσεων ανάμεσα στους επιμέρους κλάδους του συστήματος, και (ii) του διακλαδικού ανταγωνισμού ως διακριτού παράγοντα των οικονομικών διακυμάνσεων.
11:00-11:30
Χρήστος Τσιριμώκος (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Οι Διακλαδικές Οικονομικές και Περιβαλλοντικές Σχέσεις του Εθνικού Οικονομικού Συστήματος
Βάσει πολυτομεακών υποδειγμάτων ζήτησης και προσφοράς εισροών-εκροών υπολογίζονται δείκτες, οι οποίοι συλλαμβάνουν τις επιδράσεις εξωγενών οικονομικών μεταβλητών (κρατικές δαπάνες, επενδύσεις, εξαγωγές) πάνω σε ενδογενώς προσδιοριζόμενες οικονομικές μεταβλητές (παραγωγή, απασχόληση, εισαγωγές), καθώς επίσης και πάνω σε περιβαλλοντικά σημαντικές μεταβλητές (κατανάλωση ενέργειας, εκπομπές ρύπων). Ειδικότερα, υπολογίζονται: (i) δείκτες «καθέτων (ή προς τα πίσω) και οριζοντίων (ή προς τα εμπρός) διασυνδέσεων (linkages)» μεταξύ των ημεδαπών παραγωγικών κλάδων, και (ii) δείκτες «διαρροών (leakages)» της ημεδαπής παραγωγής προς τις αλλοδαπές οικονομίες-εμπορικούς εταίρους. Οι τελικά εκτιμηθέντες δείκτες παρέχουν και τη δυνατότητα εντοπισμού των «Κλάδων-Κλειδιών» της οικονομίας, ήτοι του «πυρήνα» εκείνων των κλάδων, οι οποίοι δύνανται να έχουν ηγετικό ρόλο στην αύξηση της παραγωγής, στη δημιουργία απασχόλησης, στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και στη μείωση των εκπομπών ρύπων. Έπεται, λοιπόν, ότι ο συνυπολογισμός των διακλαδικών συνδέσεων και διαρροών αποτελεί αναγκαίο και σημαντικό προ-απαιτούμενο για τη συγκρότηση ενός ολιστικού προγράμματος αναπτυξιακής, ενεργειακής, περιβαλλοντικής και αναδιαρθρωτικής οικονομικής πολιτικής.
11:30-11:45
Διάλειμμα
4η Συνεδρία
ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Πρόεδρος
Ιωάννης Βαβούρας
11:45-12:15
Γιώργος Σώκλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΔΔ – ΕΑΠ, και ΟΜΣΟ), Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Διακλαδική Ανάλυση των Συνιστωσών Κόστους Παραγωγής της Ελληνικής Οικονομίας και η Περίπτωση του Τουριστικού Τομέα
Στην παρούσα εισήγηση εκτιμάται ποσοτικά η άμεση και η έμμεση συμβολή των αρχικών εισροών στη διαμόρφωση των τιμών της ελληνικής οικονομίας, χρησιμοποιώντας ως υπολογιστικό εργαλείο την Ανάλυση Εισροών-Εκροών. Τα πρωτεύοντα ευρήματα της έρευνας είναι: (i). H εφαρμοσθείσα πολιτική της υποτίμησης των μισθών δεν μπορούσε να είναι επαρκώς αποτελεσματική ούτε για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του εξωτερικού τομέα της ελληνικής οικονομίας ούτε για τη συγκράτηση του δείκτη τιμών καταναλωτή. (ii). Αν και η συμβολή του τουριστικού τομέα στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας είναι αισθητά μικρότερη από τη δημοσίως φημολογούμενη, υπάρχουν περιθώρια επαύξησής της μέσω πολιτικών ανασύνθεσης των επιμέρους συνιστωσών του συνολικού κόστους παραγωγής, οι οποίες θα οδηγήσουν στη βελτίωση της διεθνικής ανταγωνιστικότητας αυτού του τομέα.
12:15-12:45
Νικόλαος Ντεμίρογλου (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Εμπειρικά Ευρήματα από τους Σραφφαϊανούς Πολλαπλασιαστές της Ελληνικής Οικονομίας
Οι Σραφφαϊανοί Πολλαπλασιαστές-Μήτρες ποσοτικοποιούν λεπτομερειακά τις επιδράσεις, τις οποίες έχει μία μεταβολή των κλαδικών αυτόνομων δαπανών (κρατικές δαπάνες, επενδύσεις ή και εξαγωγές): (i) στο ΑΕΠ, (ii) στην απασχόληση της εργασίας, και (iii) στις εισαγωγές, της συνολικής εθνικής οικονομίας. Βάσει αυτής της ποσοτικοποίησης καθίσταται, επίσης, εφικτός ο προσδιορισμός των «Κλάδων-Κλειδιών» της εθνικής οικονομίας, ήτοι του «πυρήνα» εκείνων των ημεδαπών κλάδων, οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν την αναπτυξιακή «ατμομηχανή» της εθνικής οικονομίας στη βραχυχρόνια περίοδο. Η παρούσα εισήγηση προσφέρει τον προσδιορισμό των Σραφφαϊανών Πολλαπλασιαστών και των «Κλάδων-Κλειδιών» της ελληνικής οικονομίας: Τα πρωτεύοντα ευρήματα είναι ότι: (i). Ο τομέας των υπηρεσιών υπερτερεί σημαντικά έναντι εκείνου της βιομηχανίας. (ii). Ο πρωτογενής τομέας παρουσιάζει μία μεικτή εικόνα, η οποία υποδηλώνει την αναγκαιότητα αναδιάρθρωσής του, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας του. (iii). Απαιτείται μείωση της υφιστάμενης εξάρτησης της ελληνικής οικονομίας (ιδίως του βιομηχανικού τομέα της) από εισαγόμενα εμπορεύματα, προκειμένου να ενισχυθούν οι μεσο-μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές δυνατότητές της.
12:45-13:15
Χρήστος Τσιριμώκος (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Οι Διακλαδικές Σχέσεις της Ελληνικής Οικονομίας
Μέσω υποδειγμάτων ζήτησης και προσφοράς εισροών-εκροών, προσδιορίζονται και αναλύονται οι κλαδικοί («κάθετοι και οριζόντιοι») δείκτες «διασυνδέσεων (linkages) και διαρροών (leakages)» παραγωγής, ενέργειας και εκπομπών ρύπων της ελληνικής οικονομίας. Επίσης, προσδιορίζονται οι αντίστοιχοι «Κλάδοι-Κλειδιά». Τα πρωτεύοντα ευρήματα της έρευνας είναι: (i). Τέσσερις βιομηχανικοί κλάδοι («Ξυλεία και προϊόντα από ξύλο», «Χαρτί και προϊόντα από χαρτί», «Προϊόντα από ελαστικό και πλαστικές ύλες» και «Ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα») συνιστούν τους Κλάδους-Κλειδιά της ελληνικής οικονομίας ως προς την παραγωγή, την κατανάλωση ενέργειας, και τις εκπομπές ρύπων. (ii). Τέσσερις βιομηχανικοί κλάδοι («Βασικά Μέταλλα», «Χημικές ουσίες και προϊόντα», «Ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα», «Μηχανήματα») εμφανίζουν υψηλές τιμές δεικτών διαρροών παραγωγής προς τις αλλοδαπές οικονομίες. (iii). Τρεις βιομηχανικοί κλάδοι («Προϊόντα οπτάνθρακα και διύλισης πετρελαίου», «Ορυχεία και λατομεία», «Ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα») συνιστούν τις κύριες διαρροές ενέργειας και εκπομπής ρύπων προς τις αλλοδαπές οικονομίες.
13:15-13:45
Διάλειμμα
5η Συνεδρία
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Προέδρος
Ολυμπία Κλήμη-Καμινάρη
13:45-14:15
Σοφία Κατσιμάρδου (ΟΕ – ΔΠΘ), Ιωάννης Ντόκας (ΟΕ – ΔΠΘ)
Τα Υποδείγματα Πρόβλεψης της Εταιρικής Αποτυχίας και η Αξιοπιστία τους
Η διατύπωση θεμελιωδών ορισμών της έννοιας «Εταιρική Αποτυχία» δεν δύναται να έχει στατικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι τα ειδικά χαρακτηριστικά, τα οποία διέπουν το εκάστοτε οικονομικό περιβάλλον, διαφοροποιούνται με την ένταση και τη διάρκεια των μακροοικονομικών διακυμάνσεων. Επιπροσθέτως, η προβλεπτική ικανότητα των εισαγομένων στα υποδείγματα πρόβλεψης της εταιρικής αποτυχίας μεταβλητών δύναται να διαφοροποιείται τόσο μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικών κλάδων όσο και μεταξύ ομοειδών κλάδων, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά οικονομικά περιβάλλοντα. Συνεπώς, η διερεύνηση της αξιοπιστίας των υποδειγμάτων πρόβλεψης της εταιρικής αποτυχίας προϋποθέτει μία πολυ-επίπεδη προσέγγιση, η οποία οφείλει να συνδυάζει το περιεχόμενο της εταιρικής αποτυχίας με τα ευρήματα των εμπειρικών ερευνών.
14:15-14:45
Μανώλης Τζουβελέκας (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Σραφφαϊανοί Πολλαπλασιαστές Ζήτησης και Εμπορεύματα-Κλειδιά: Η Περίπτωση της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα
Έως σήμερα και εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, οι επιχειρήσεις της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.ΑΛ.Ο.), στην ελληνική οικονομία, δεν έχουν ξεπεράσει εκείνο το κρίσιμο κατώφλι, το οποίο οδηγεί στην ανάπτυξή τους και στην αύξηση της απασχόλησης εργασίας. Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις της Κ.ΑΛ.Ο. επεκτείνονται σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών), και οι μέχρι σήμερα πολιτικές ανάπτυξης και χρηματοδότησής τους δεν είναι κλαδικά στοχευμένες αλλά «οριζόντιες». Η παρούσα εισήγηση βασίζεται στους Σραφφαϊανούς Πολλαπλασιαστές αυτόνομης ζήτησης, και στον αντίστοιχο προσδιορισμό των «εμπορευμάτων Κλειδιών και Αντι-Κλειδιών», προκειμένου να διαμορφώσει ένα πλαίσιο στοχευμένων παρεμβάσεων και χάραξης πολιτικής για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων της Κ.ΑΛ.Ο. στην ελληνική οικονομία.
14:45-15:15
Αποστόλης Κάτσινος (ΠΕ & ΔΣ – Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, και ΟΕ – Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος), Νικόλαος Ροδουσάκης (ΚΕΠΕ, και ΟΜΣΟ),
Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Υποτίμηση Μισθού έναντι Υποτίμησης Νομίσματος, Τιμές, και Κατανομή Εισοδήματος: Συγκριτική Ανάλυση Εισροών-Εκροών της Ελληνικής και Ιταλικής Οικονομίας
Χρησιμοποιώντας σραφφαϊανά δυναμικά υποδείγματα τιμών, εκτιμώνται οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των υποτιμήσεων μισθού και νομίσματος στις τιμές και στη διαταξική κατανομή του εισοδήματος της Ελλάδας και της Ιταλίας. Τα κύρια ευρήματα της έρευνας είναι: (i). Οι μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις της υποτίμησης μισθού στη διεθνή τιμιακή ανταγωνιστικότητα τείνουν να είναι παρόμοιες στις εν λόγω δύο οικονομίες. Οι αντίστοιχες επιπτώσεις της υποτίμησης νομίσματος είναι πιο ευνοϊκές για την περίπτωση της Ιταλίας. (ii). Γενικά, η υποτίμηση μισθού εμφανίζεται ως συγκριτικά πιο αργή και λιγότερο αποτελεσματική διαδικασία από ό,τι η υποτίμηση νομίσματος. (iii). Εν αντιθέσει με την υποτίμηση μισθών, η υποτίμηση νομίσματος ενέχει σειρά εναλλακτικών μεταξύ τους καθεστώτων (ανα-)διανομής του κοινωνικού εισοδήματος. (iv). Οι μακροπρόθεσμες επιδόσεις των δύο οικονομιών, αναφορικά με τα δύο είδη υποτίμησης, δεν είναι μονοσήμαντα κατατάξιμες μεταξύ τους. (v). Η αποτελεσματικότητα των εν λόγω δύο υποτιμήσεων, οι οποίες εφαρμόστηκαν, διαδοχικά, στη μετά-2010 Ευρωζωνική οικονομία, τίθεται υπό σοβαρή αμφισβήτηση.
15:15-15:45
Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Το Πεδίο Οικονομικής Νομοτέλειας των Πτωχεύσεων
Οι πτωχεύσεις κρατών δεν είναι «κεραυνοί εν αιθρία» αλλά επακόλουθα παραβιάσεων ενός συστήματος θεμελιωδών και αλληλοσχετιζομένων μεταξύ τους οικονομικών νόμων. Αυτό το σύστημα συγκροτεί, επομένως, το Πεδίο Οικονομικής Νομοτέλειας των Πτωχεύσεων. Ώστε, οι επίσημες πτωχεύσεις της Ελλάδας, το 1893 (Χ. Τρικούπης) και το 1932 (Ε. Βενιζέλος), καθώς και η virtual πτώχευση του 2010 (Γ. Παπανδρέου), είναι αναπόφευκτα επακόλουθα τέτοιων δομικών παραβιάσεων. Και vice versa, η ευθυγράμμιση με το εν λόγω σύστημα νόμων συγκροτεί την αναγκαία συνθήκη της μακροχρονίως βιώσιμης ανάπτυξης.
15:45-16:30
Στρογγυλό Τραπέζι
Παρουσίαση και Ανοικτή Συζήτηση των Ευρημάτων Διαδραστικής Επικοινωνίας του Συνεδρίου
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ιωάννης Βαβούρας
Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικής Πολιτικής, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ελευθέριος Βόγκλης
Επίκουρος Καθηγητής Αστικού Δικαίου, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Βασίλης Κέφης
Καθηγητής Διοίκησης Δημοσίων Υπηρεσιών και Οργανισμών, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ολυμπία Κλήμη-Καμινάρη
Αναπληρωτής Καθηγήτρια Συνεταιριστικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γρηγόρης Κόρδας
Επίκουρος Καθηγητής Οικονομετρίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Θεόδωρος Μαριόλης
Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, και Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Χαράλαμπος Οικονομίδης
Καθηγητής Ανάλυσης Εισροών-Εκροών της Ελληνικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιώργος Πετράκος
Αναπληρωτής Καθηγητής Ποσοτικών Μεθόδων και Η/Υ, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Νικόλαος Ροδουσάκης
Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), και Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Γιώργος Σώκλης
Εντεταλμένος Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΠΣ Δημόσιας Διοίκησης – Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, και Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Αντώνιος Χάνος
Αναπληρωτής Καθηγητής Μεθοδολογίας του Δικαίου, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Προώθησης και Δημοσιότητας
Μαρίνα-Ερμιόνη Καζάνα
Αναστασία Κούκη
Εμμανουέλα Χαραλαμπάκη
Γεωργία Χασάπη
Δηλώσεων Συμμετοχής και Επεξεργασίας Διαδραστικής Επικοινωνίας
Γιώτα Αναγνωστοπούλου
Ελευθερία Δημητρακοπούλου
Αναστασία Ζαφειροπούλου
Δέσποινα Κεσπέρη
Σταμάτης Σκούρτης
Διεξαγωγής του Συνεδρίου
Ζανέτα Αραβαντινού-Λεωνίδη
Ευαγγελία Ελευθερίου
Τριανταφυλλιά Κεσπέρη
Αθηνά Λαυρέντζου
Μαργαρίτα Παπαγιάννη
Ειρήνη Σιέττου
Ευφροσύνη-Ελλάς Τύμπα
Διαδραστικής Επικοινωνίας Συμμετεχόντων-Εισηγητών
Μενέλαος Γιώτης
Κυριάκος Πάλλας
Σταυρούλα Παπαποντικού
Αφροδίτη Σκληρού
ΧΟΡΗΓΟΙ
matura ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ-ΕΚΔΟΣΕΙΣ, Δημήτρη Διαμαντίδη 12, Κορυδαλλός
SPAM WEB RADIO, Πάντειο Πανεπιστήμιο
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ, Χ. Τρικούπη 16, Αθήνα - Φιλίππου 91, Θεσσαλονίκη
Μπορείτε να κατεβάσετε τις περιλήψεις των εισηγήσεων του συνεδρίου εδώ.
Ομάδας Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Study Group on Sraffian Economics
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Από τη Διαμάχη για το Κεφάλαιο του 1960
στην Ελλάδα της Virtual Πτώχευσης του 2010
ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ
Study Group on Sraffian Economics
&
ΠΜΣ στην Οικονομική Επιστήμη
Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
11 & 12 Απριλίου 2019, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα ΙΙ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Πέμπτη 11 Απριλίου 2019
17:00-17:30
Εγγραφές
17:30-18:00
Χαιρετισμοί
Καθηγήτρια Ισμήνη Κριάρη, Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου
Καθηγητής Βασίλης Κέφης, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Οικονομίας & Δημόσιας Διοίκησης
Αναπληρωτής Καθηγήτρια Πολυξένη Παπαδάκη, Πρόεδρος του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης
Αναπληρωτής Καθηγητής Γιώργος Πετράκος, Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ στην Οικονομική Επιστήμη
Καθηγητής Θεόδωρος Μαριόλης, Διευθυντής της Ομάδας Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
1η Συνεδρία
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ PIERO SRAFFA ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Πρόεδρος
Βασίλης Κέφης
18:00-18:10
Γιάννης Σταματούδης (ΠΜΣ στην Οικονομική Επιστήμη – Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Βιογραφικά Στοιχεία για τον Piero Sraffa
Περιεκτική έκθεση εργο-βιογραφικών στοιχείων για τον Piero Sraffa.
18:10-18:40
Απόστολος Οικονομίδης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο), Χαράλαμπος Οικονομίδης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Το Σύστημα Τιμών του Piero Sraffa
Αντικείμενο της εισήγησης είναι: (i) το βασικό σύστημα προσδιορισμού των εμπορευματικών τιμών και της κατανομής του κοινωνικού εισοδήματος του Piero Sraffa, και (ii) των σχέσεών του με το σύστημα τιμών του WassilyLeontief. Ειδικότερα, δείχνεται, καταρχάς, πώς το σύστημα τιμών του Sraffa δύναται να εξαχθεί βάσει εκείνου του Leontief, το οποίο δομείται μέσω του Πίνακα Εισροών-Εκροών. Εν συνέχεια, προσδιορίζονται οι βαθμοί ελευθερίας του σραφφαϊανού συστήματος τιμών και οι τρόποι διά των οποίων αυτό καθίσταται προσδιορισμένο. Τέλος, αντιπαραβάλλονται οι εναλλακτικοί σραφφαϊανοί τρόποι προσδιορισμού του συστήματος, με τον τρόπο προσδιορισμού που πρότειναν, για τη μακροχρόνια περίοδο, οι Κλασικοί οικονομολόγοι και ο Karl Marx.
18:40-19:10
Δέσποινα Κεσπέρη (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Η Θετική Κριτική του Piero Sraffa στις Θεμελιώδεις Προτάσεις της Νεοκλασικής Θεωρίας
Εκκινώντας από ένα μονο-τομεακό σύστημα απλής (single) παραγωγής, ομοιογενούς εργασίας και ομοιογενούς και «εύπλαστου» κεφαλαίου, εξάγονται τα θεμελιώδη θεωρήματα της Νεοκλασικής Θεωρίας της «οριακής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής». Εν συνεχεία, βάσει της Σραφφαϊανής Θεωρίας, αποδεικνύεται ότι αυτά τα θεωρήματα δεν έχουν γενική ισχύ στα πλαίσια ρεαλιστικότερων υποθέσεων και υποδειγμάτων. Ως εκ τούτου, εντοπίζονται τα εγγενή προβλήματα της Νεοκλασικής Θεωρίας και, ταυτοχρόνως, αναδεικνύεται η θετική συμβολή των Σραφφαϊανών Οικονομικών στην οικονομική επιστήμη.
19:10-19:40
Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Το Δεύτερο Κύμα της Σραφφαϊανής Κριτικής Υπέρβασης
Μετά τη Διαμάχη για τη Θεωρία του Κεφαλαίου της δεκαετίας του 1960, η Σραφφαϊανή Κριτική Θεωρία άνοιξε ένα νέο κύκλο βασικών ζητημάτων Πολιτικής Οικονομίας και Οικονομικής Πολιτικής, ο οποίος βρίσκεται, έως σήμερα, σε ανέλιξη: Διεθνικό εμπόριο, «Μετασχηματισμός» εργασιακών αξιών σε τιμές, Τιμές-τεχνολογία-κατανομή εισοδήματος, Νόμος κίνησης του ποσοστού κέρδους, Συμπαραγωγή, Ενεργός ζήτηση και υποαπασχόληση κεφαλαίου. Στην παρούσα εισήγηση συνοψίζονται τα σχετικά κομβικά ευρήματα της Σραφφαϊανής Πολιτικής Οικονομίας και οι συνέπειές τους για την αποδόμηση της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας.
19:40-19:55
Διάλειμμα
2η Συνεδρία
ΤΙΜΕΣ, ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΕΣ, ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
Πρόεδρος
Χαράλαμπος Οικονομίδης
19:55-20:25
Γιώργος Σώκλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΔΔ – ΕΑΠ, και ΟΜΣΟ)
Η Εμπειρική Αστοχία της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας
Μετά τη συμβολή του Piero Sraffa, το 1960, έγινε θεωρητικά δεκτό ότι όλες οι θεμελιώδεις προτάσεις της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας είτε δεν έχουν γενική ισχύ είτε είναι πλήρως ασύστατες. Ωστόσο, από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα εκπονήθηκε πλήθος εμπειρικών μελετών, οι οποίες υποστήριξαν ότι οι αιτιάσεις της Σραφφαϊανής Πολιτικής Οικονομίας δεν είναι, κατά κανόνα, εμπειρικά παρατηρήσιμες και, επομένως, ότι είναι βάσιμη η παράβλεψη της Σραφφαϊανής Κριτικής, για τις ανάγκες εμπειρικών μελετών και αναλύσεων. Αντιθέτως, το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα ευρήματα εμπειρικών μελετών, τις οποίες έχει εκπονήσει η Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών κατά την τελευταία δεκαετία, βάσει των οποίων καθίσταται ανυπόστατη και η υποτιθέμενη «Εμπειρική Ισχύς» της Παραδοσιακής Πολιτικής Οικονομίας.
20:25-20:55
Νικόλαος Ντεμίρογλου (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Από τον John Maynard Keynes στον Piero Sraffa: Κατασκευή και Διερεύνηση των Πολλαπλασιαστών Προϊόντων, Απασχολήσεων, και Εισαγωγών
Η παρούσα εισήγηση επεκτείνει τον Κεϋνσιανό Πολλαπλασιαστή αυτόνομων δαπανών σε πολυτομεακά υποδείγματα. Μεταξύ αυτών των επεκτάσεων, εστιάζει στο Σραφφαϊανό Πολλαπλασιαστή, ο οποίος συνιστά την πλέον γενική μορφή πολλαπλασιαστή προϊόντων, απασχολήσεων και εισαγωγών. Ειδικότερα, πρόκειται για πολλαπλασιαστή-μήτρα, τα στοιχεία της οποίας εξαρτώνται, κατά ιδιαιτέρως πολύπλοκο τρόπο, από: (i) τις τεχνικές συνθήκες παραγωγής, (ii) την κατανομή του κοινωνικού εισοδήματος, (iii) τις ροπές προς αποταμίευση ανά είδος κοινωνικού εισοδήματος, και (iv) τις συνθέσεις της κατανάλωσης, των αυτόνομων δαπανών, και των εισαγωγών της οικονομίας. O Σραφφαϊανός Πολλαπλασιαστής αποτελεί εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την ανάλυση της οικονομικής συγκυρίας και τη χάραξη οικονομικής πολιτικής σε διακλαδικό επίπεδο και σε βραχυ-μεσο-χρόνια κλίμακα.
20:55-21:25
Νικόλαος Ροδουσάκης (ΚΕΠΕ, και ΟΜΣΟ)
Γενικεύσεις του Υποδείγματος Θηρευτή-Θηράµατος του Richard M. Goodwin μέσω της Συνάρτησης Επενδύσεων Bhaduri-Marglin
Στο υπόδειγμα «Θηρευτή-Θηράματος» του R. M. Goodwin ενυπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής σειράς οικονομικά λελογισμένων υποθέσεων, οι οποίες αφενός επαυξάνουν το βαθμό ρεαλισμού του υποδείγματος και αφετέρου επηρεάζουν τη δυναμική του συμπεριφορά. Η παρούσα εισήγηση εστιάζει σε γενικεύσεις βάσει της συνάρτησης ζήτησης επενδύσεων Bhaduri-Marglin. Η διερεύνηση αποδεικνύει ότι αυτές οι γενικεύσεις αποτελούν εκείνο το συστημικό πλαίσιο ανάλυσης, όπου η πολυπλοκότητα των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στην κατανομή εισοδήματος, στην επισώρευση κεφαλαίου και στην ενεργό ζήτηση αναδεικνύεται σε όλες της τις διαστάσεις. Ως εκ τούτου, (i) συνιστούν βασικά εργαλεία ερμηνείας και μελέτης των «οικονομιών της αγοράς», και (ii) προσφέρουν στέρεη βάση συγκρότησης ενός νέου υποδείγματος, το οποίο πραγματεύεται τις προαναφερθείσες αλληλεπιδράσεις υπό το πρίσμα της συμβολής του Piero Sraffa.
Παρασκευή 12 Απριλίου 2019
3η Συνεδρία
ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ, ΚΥΚΛΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ
Πρόεδρος
Γιώργος Σώκλης
10:00-10:30
Δέσποινα Κεσπέρη (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Η Πολιτεία του Πλάτωνα και ο Ρικαρδιανός Νόμος του Συγκριτικού Πλεονεκτήματος
Η παρούσα εισήγηση αποτελεί ανασκόπηση της οικονομικής διάρθρωσης της Πόλης, όπως αυτή αναπτύσσεται διαλεκτικά στην πλατωνική Πολιτεία. Εστιάζει στις διαδικασίες καταμερισμού-συνδυασμού των εργασιών, και μεταστοιχείωσης της αυτάρκους Πόλης σε ανοικτό οικονομικό σύστημα. Έτσι, διερευνάται το εάν ο Πλάτων είχε ήδη ανακαλύψει το ρικαρδιανό Νόμο του Συγκριτικού Πλεονεκτήματος.
10:30-11:00
Νικόλαος Ροδουσάκης (ΚΕΠΕ, και ΟΜΣΟ)
Πολυτομεακά Υποδείγματα à la Goodwin-Sraffa: Θεωρητική και Εμπειρική Διερεύνηση
Ο R. M. Goodwin ήταν ο πρώτος που επέτυχε, στα μέσα της δεκαετίας του 1960, να απεικονίσει, μέσω ενός συνεκτικού υποδείγματος «Θηρευτή-Θηράματος», το μηχανισμό αυτο-κίνησης του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, τον οποίο είχαν εντοπίσει οι Κλασικοί οικονομολόγοι και, ιδίως, ο Karl Marx. Αυτός ο μηχανισμός συνίσταται σε αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στην κατανομή του εισοδήματος, στην επισώρευση του κεφαλαίου, στο βαθμό απασχόλησης του εργατικού δυναμικού, και στην τεχνολογική μεταβολή. Η παρούσα εισήγηση συγκροτεί θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση των επεκτάσεων του υποδείγματος Goodwin σε πολυτομεακά συστήματα ετερογενούς κεφαλαίου à la Sraffa. Η ανάλυση καταλήγει στον προσδιορισμό: (i) πολύπλοκων δυναμικών συμπεριφορών, οι οποίες ανάγονται στην ύπαρξη αλληλεξαρτήσεων ανάμεσα στους επιμέρους κλάδους του συστήματος, και (ii) του διακλαδικού ανταγωνισμού ως διακριτού παράγοντα των οικονομικών διακυμάνσεων.
11:00-11:30
Χρήστος Τσιριμώκος (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Οι Διακλαδικές Οικονομικές και Περιβαλλοντικές Σχέσεις του Εθνικού Οικονομικού Συστήματος
Βάσει πολυτομεακών υποδειγμάτων ζήτησης και προσφοράς εισροών-εκροών υπολογίζονται δείκτες, οι οποίοι συλλαμβάνουν τις επιδράσεις εξωγενών οικονομικών μεταβλητών (κρατικές δαπάνες, επενδύσεις, εξαγωγές) πάνω σε ενδογενώς προσδιοριζόμενες οικονομικές μεταβλητές (παραγωγή, απασχόληση, εισαγωγές), καθώς επίσης και πάνω σε περιβαλλοντικά σημαντικές μεταβλητές (κατανάλωση ενέργειας, εκπομπές ρύπων). Ειδικότερα, υπολογίζονται: (i) δείκτες «καθέτων (ή προς τα πίσω) και οριζοντίων (ή προς τα εμπρός) διασυνδέσεων (linkages)» μεταξύ των ημεδαπών παραγωγικών κλάδων, και (ii) δείκτες «διαρροών (leakages)» της ημεδαπής παραγωγής προς τις αλλοδαπές οικονομίες-εμπορικούς εταίρους. Οι τελικά εκτιμηθέντες δείκτες παρέχουν και τη δυνατότητα εντοπισμού των «Κλάδων-Κλειδιών» της οικονομίας, ήτοι του «πυρήνα» εκείνων των κλάδων, οι οποίοι δύνανται να έχουν ηγετικό ρόλο στην αύξηση της παραγωγής, στη δημιουργία απασχόλησης, στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και στη μείωση των εκπομπών ρύπων. Έπεται, λοιπόν, ότι ο συνυπολογισμός των διακλαδικών συνδέσεων και διαρροών αποτελεί αναγκαίο και σημαντικό προ-απαιτούμενο για τη συγκρότηση ενός ολιστικού προγράμματος αναπτυξιακής, ενεργειακής, περιβαλλοντικής και αναδιαρθρωτικής οικονομικής πολιτικής.
11:30-11:45
Διάλειμμα
4η Συνεδρία
ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Πρόεδρος
Ιωάννης Βαβούρας
11:45-12:15
Γιώργος Σώκλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΔΔ – ΕΑΠ, και ΟΜΣΟ), Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Διακλαδική Ανάλυση των Συνιστωσών Κόστους Παραγωγής της Ελληνικής Οικονομίας και η Περίπτωση του Τουριστικού Τομέα
Στην παρούσα εισήγηση εκτιμάται ποσοτικά η άμεση και η έμμεση συμβολή των αρχικών εισροών στη διαμόρφωση των τιμών της ελληνικής οικονομίας, χρησιμοποιώντας ως υπολογιστικό εργαλείο την Ανάλυση Εισροών-Εκροών. Τα πρωτεύοντα ευρήματα της έρευνας είναι: (i). H εφαρμοσθείσα πολιτική της υποτίμησης των μισθών δεν μπορούσε να είναι επαρκώς αποτελεσματική ούτε για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του εξωτερικού τομέα της ελληνικής οικονομίας ούτε για τη συγκράτηση του δείκτη τιμών καταναλωτή. (ii). Αν και η συμβολή του τουριστικού τομέα στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας είναι αισθητά μικρότερη από τη δημοσίως φημολογούμενη, υπάρχουν περιθώρια επαύξησής της μέσω πολιτικών ανασύνθεσης των επιμέρους συνιστωσών του συνολικού κόστους παραγωγής, οι οποίες θα οδηγήσουν στη βελτίωση της διεθνικής ανταγωνιστικότητας αυτού του τομέα.
12:15-12:45
Νικόλαος Ντεμίρογλου (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Εμπειρικά Ευρήματα από τους Σραφφαϊανούς Πολλαπλασιαστές της Ελληνικής Οικονομίας
Οι Σραφφαϊανοί Πολλαπλασιαστές-Μήτρες ποσοτικοποιούν λεπτομερειακά τις επιδράσεις, τις οποίες έχει μία μεταβολή των κλαδικών αυτόνομων δαπανών (κρατικές δαπάνες, επενδύσεις ή και εξαγωγές): (i) στο ΑΕΠ, (ii) στην απασχόληση της εργασίας, και (iii) στις εισαγωγές, της συνολικής εθνικής οικονομίας. Βάσει αυτής της ποσοτικοποίησης καθίσταται, επίσης, εφικτός ο προσδιορισμός των «Κλάδων-Κλειδιών» της εθνικής οικονομίας, ήτοι του «πυρήνα» εκείνων των ημεδαπών κλάδων, οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν την αναπτυξιακή «ατμομηχανή» της εθνικής οικονομίας στη βραχυχρόνια περίοδο. Η παρούσα εισήγηση προσφέρει τον προσδιορισμό των Σραφφαϊανών Πολλαπλασιαστών και των «Κλάδων-Κλειδιών» της ελληνικής οικονομίας: Τα πρωτεύοντα ευρήματα είναι ότι: (i). Ο τομέας των υπηρεσιών υπερτερεί σημαντικά έναντι εκείνου της βιομηχανίας. (ii). Ο πρωτογενής τομέας παρουσιάζει μία μεικτή εικόνα, η οποία υποδηλώνει την αναγκαιότητα αναδιάρθρωσής του, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας του. (iii). Απαιτείται μείωση της υφιστάμενης εξάρτησης της ελληνικής οικονομίας (ιδίως του βιομηχανικού τομέα της) από εισαγόμενα εμπορεύματα, προκειμένου να ενισχυθούν οι μεσο-μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές δυνατότητές της.
12:45-13:15
Χρήστος Τσιριμώκος (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Οι Διακλαδικές Σχέσεις της Ελληνικής Οικονομίας
Μέσω υποδειγμάτων ζήτησης και προσφοράς εισροών-εκροών, προσδιορίζονται και αναλύονται οι κλαδικοί («κάθετοι και οριζόντιοι») δείκτες «διασυνδέσεων (linkages) και διαρροών (leakages)» παραγωγής, ενέργειας και εκπομπών ρύπων της ελληνικής οικονομίας. Επίσης, προσδιορίζονται οι αντίστοιχοι «Κλάδοι-Κλειδιά». Τα πρωτεύοντα ευρήματα της έρευνας είναι: (i). Τέσσερις βιομηχανικοί κλάδοι («Ξυλεία και προϊόντα από ξύλο», «Χαρτί και προϊόντα από χαρτί», «Προϊόντα από ελαστικό και πλαστικές ύλες» και «Ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα») συνιστούν τους Κλάδους-Κλειδιά της ελληνικής οικονομίας ως προς την παραγωγή, την κατανάλωση ενέργειας, και τις εκπομπές ρύπων. (ii). Τέσσερις βιομηχανικοί κλάδοι («Βασικά Μέταλλα», «Χημικές ουσίες και προϊόντα», «Ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα», «Μηχανήματα») εμφανίζουν υψηλές τιμές δεικτών διαρροών παραγωγής προς τις αλλοδαπές οικονομίες. (iii). Τρεις βιομηχανικοί κλάδοι («Προϊόντα οπτάνθρακα και διύλισης πετρελαίου», «Ορυχεία και λατομεία», «Ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα») συνιστούν τις κύριες διαρροές ενέργειας και εκπομπής ρύπων προς τις αλλοδαπές οικονομίες.
13:15-13:45
Διάλειμμα
5η Συνεδρία
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Προέδρος
Ολυμπία Κλήμη-Καμινάρη
13:45-14:15
Σοφία Κατσιμάρδου (ΟΕ – ΔΠΘ), Ιωάννης Ντόκας (ΟΕ – ΔΠΘ)
Τα Υποδείγματα Πρόβλεψης της Εταιρικής Αποτυχίας και η Αξιοπιστία τους
Η διατύπωση θεμελιωδών ορισμών της έννοιας «Εταιρική Αποτυχία» δεν δύναται να έχει στατικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι τα ειδικά χαρακτηριστικά, τα οποία διέπουν το εκάστοτε οικονομικό περιβάλλον, διαφοροποιούνται με την ένταση και τη διάρκεια των μακροοικονομικών διακυμάνσεων. Επιπροσθέτως, η προβλεπτική ικανότητα των εισαγομένων στα υποδείγματα πρόβλεψης της εταιρικής αποτυχίας μεταβλητών δύναται να διαφοροποιείται τόσο μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικών κλάδων όσο και μεταξύ ομοειδών κλάδων, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά οικονομικά περιβάλλοντα. Συνεπώς, η διερεύνηση της αξιοπιστίας των υποδειγμάτων πρόβλεψης της εταιρικής αποτυχίας προϋποθέτει μία πολυ-επίπεδη προσέγγιση, η οποία οφείλει να συνδυάζει το περιεχόμενο της εταιρικής αποτυχίας με τα ευρήματα των εμπειρικών ερευνών.
14:15-14:45
Μανώλης Τζουβελέκας (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Σραφφαϊανοί Πολλαπλασιαστές Ζήτησης και Εμπορεύματα-Κλειδιά: Η Περίπτωση της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα
Έως σήμερα και εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, οι επιχειρήσεις της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.ΑΛ.Ο.), στην ελληνική οικονομία, δεν έχουν ξεπεράσει εκείνο το κρίσιμο κατώφλι, το οποίο οδηγεί στην ανάπτυξή τους και στην αύξηση της απασχόλησης εργασίας. Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις της Κ.ΑΛ.Ο. επεκτείνονται σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών), και οι μέχρι σήμερα πολιτικές ανάπτυξης και χρηματοδότησής τους δεν είναι κλαδικά στοχευμένες αλλά «οριζόντιες». Η παρούσα εισήγηση βασίζεται στους Σραφφαϊανούς Πολλαπλασιαστές αυτόνομης ζήτησης, και στον αντίστοιχο προσδιορισμό των «εμπορευμάτων Κλειδιών και Αντι-Κλειδιών», προκειμένου να διαμορφώσει ένα πλαίσιο στοχευμένων παρεμβάσεων και χάραξης πολιτικής για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων της Κ.ΑΛ.Ο. στην ελληνική οικονομία.
14:45-15:15
Αποστόλης Κάτσινος (ΠΕ & ΔΣ – Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, και ΟΕ – Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος), Νικόλαος Ροδουσάκης (ΚΕΠΕ, και ΟΜΣΟ),
Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Υποτίμηση Μισθού έναντι Υποτίμησης Νομίσματος, Τιμές, και Κατανομή Εισοδήματος: Συγκριτική Ανάλυση Εισροών-Εκροών της Ελληνικής και Ιταλικής Οικονομίας
Χρησιμοποιώντας σραφφαϊανά δυναμικά υποδείγματα τιμών, εκτιμώνται οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των υποτιμήσεων μισθού και νομίσματος στις τιμές και στη διαταξική κατανομή του εισοδήματος της Ελλάδας και της Ιταλίας. Τα κύρια ευρήματα της έρευνας είναι: (i). Οι μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις της υποτίμησης μισθού στη διεθνή τιμιακή ανταγωνιστικότητα τείνουν να είναι παρόμοιες στις εν λόγω δύο οικονομίες. Οι αντίστοιχες επιπτώσεις της υποτίμησης νομίσματος είναι πιο ευνοϊκές για την περίπτωση της Ιταλίας. (ii). Γενικά, η υποτίμηση μισθού εμφανίζεται ως συγκριτικά πιο αργή και λιγότερο αποτελεσματική διαδικασία από ό,τι η υποτίμηση νομίσματος. (iii). Εν αντιθέσει με την υποτίμηση μισθών, η υποτίμηση νομίσματος ενέχει σειρά εναλλακτικών μεταξύ τους καθεστώτων (ανα-)διανομής του κοινωνικού εισοδήματος. (iv). Οι μακροπρόθεσμες επιδόσεις των δύο οικονομιών, αναφορικά με τα δύο είδη υποτίμησης, δεν είναι μονοσήμαντα κατατάξιμες μεταξύ τους. (v). Η αποτελεσματικότητα των εν λόγω δύο υποτιμήσεων, οι οποίες εφαρμόστηκαν, διαδοχικά, στη μετά-2010 Ευρωζωνική οικονομία, τίθεται υπό σοβαρή αμφισβήτηση.
15:15-15:45
Θεόδωρος Μαριόλης (ΔΔ – Πάντειο Πανεπιστήμιο, και ΟΜΣΟ)
Το Πεδίο Οικονομικής Νομοτέλειας των Πτωχεύσεων
Οι πτωχεύσεις κρατών δεν είναι «κεραυνοί εν αιθρία» αλλά επακόλουθα παραβιάσεων ενός συστήματος θεμελιωδών και αλληλοσχετιζομένων μεταξύ τους οικονομικών νόμων. Αυτό το σύστημα συγκροτεί, επομένως, το Πεδίο Οικονομικής Νομοτέλειας των Πτωχεύσεων. Ώστε, οι επίσημες πτωχεύσεις της Ελλάδας, το 1893 (Χ. Τρικούπης) και το 1932 (Ε. Βενιζέλος), καθώς και η virtual πτώχευση του 2010 (Γ. Παπανδρέου), είναι αναπόφευκτα επακόλουθα τέτοιων δομικών παραβιάσεων. Και vice versa, η ευθυγράμμιση με το εν λόγω σύστημα νόμων συγκροτεί την αναγκαία συνθήκη της μακροχρονίως βιώσιμης ανάπτυξης.
15:45-16:30
Στρογγυλό Τραπέζι
Παρουσίαση και Ανοικτή Συζήτηση των Ευρημάτων Διαδραστικής Επικοινωνίας του Συνεδρίου
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ιωάννης Βαβούρας
Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικής Πολιτικής, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ελευθέριος Βόγκλης
Επίκουρος Καθηγητής Αστικού Δικαίου, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Βασίλης Κέφης
Καθηγητής Διοίκησης Δημοσίων Υπηρεσιών και Οργανισμών, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ολυμπία Κλήμη-Καμινάρη
Αναπληρωτής Καθηγήτρια Συνεταιριστικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γρηγόρης Κόρδας
Επίκουρος Καθηγητής Οικονομετρίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Θεόδωρος Μαριόλης
Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, και Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Χαράλαμπος Οικονομίδης
Καθηγητής Ανάλυσης Εισροών-Εκροών της Ελληνικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιώργος Πετράκος
Αναπληρωτής Καθηγητής Ποσοτικών Μεθόδων και Η/Υ, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Νικόλαος Ροδουσάκης
Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), και Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Γιώργος Σώκλης
Εντεταλμένος Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΠΣ Δημόσιας Διοίκησης – Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, και Ομάδα Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών
Αντώνιος Χάνος
Αναπληρωτής Καθηγητής Μεθοδολογίας του Δικαίου, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Προώθησης και Δημοσιότητας
Μαρίνα-Ερμιόνη Καζάνα
Αναστασία Κούκη
Εμμανουέλα Χαραλαμπάκη
Γεωργία Χασάπη
Δηλώσεων Συμμετοχής και Επεξεργασίας Διαδραστικής Επικοινωνίας
Γιώτα Αναγνωστοπούλου
Ελευθερία Δημητρακοπούλου
Αναστασία Ζαφειροπούλου
Δέσποινα Κεσπέρη
Σταμάτης Σκούρτης
Διεξαγωγής του Συνεδρίου
Ζανέτα Αραβαντινού-Λεωνίδη
Ευαγγελία Ελευθερίου
Τριανταφυλλιά Κεσπέρη
Αθηνά Λαυρέντζου
Μαργαρίτα Παπαγιάννη
Ειρήνη Σιέττου
Ευφροσύνη-Ελλάς Τύμπα
Διαδραστικής Επικοινωνίας Συμμετεχόντων-Εισηγητών
Μενέλαος Γιώτης
Κυριάκος Πάλλας
Σταυρούλα Παπαποντικού
Αφροδίτη Σκληρού
ΧΟΡΗΓΟΙ
matura ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ-ΕΚΔΟΣΕΙΣ, Δημήτρη Διαμαντίδη 12, Κορυδαλλός
SPAM WEB RADIO, Πάντειο Πανεπιστήμιο
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ, Χ. Τρικούπη 16, Αθήνα - Φιλίππου 91, Θεσσαλονίκη
Μπορείτε να κατεβάσετε τις περιλήψεις των εισηγήσεων του συνεδρίου εδώ.